Ο κόσμος του Καίσαρα κι ο κόσμος του Θεού
Μια δυϊστική φιλοσοφία, όπως αυτή του Νικολάι Μπερντιάεφ, βλέπει τον άνθρωπο να ανήκει σε δυο κόσμους, αυτόν του Καίσαρα, της φύσης, της αιτιοκρατίας, και αυτόν του Θεού, του προσώπου, της ελευθερίας. Για τον Μπερντιάεφ η ελευθερία έχει την πρωτοκαθεδρία και είναι προϋπαρξιακή. Το άτομο είναι μια κατηγορία φυσιοκρατική, βιολογική, ενώ το πρόσωπο είναι το κατ’ εικόνα και Θεού άτομο, είναι μια κατηγορία πνευματική-θρησκευτική.
Η νέωση, η δημιουργική εκ του μηδενός επέμβαση του ανθρώπου σ’ αυτό τον κόσμο των φαινομένων, της αιτιοκρατίας, της ανάγκης, είναι απόδειξη της δυνατότητας του ανθρώπου να συλλάβει νέες μορφές είτε στην τέχνη είτε στην ποίηση γενικότερα είτε στη φιλοσοφία και ακόμα είναι απόδειξη της ύπαρξης της ελευθερίας.
Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος, σημαίνει πως είναι ελεύθερος και να δεχτεί ή να απορρίψει αλήθειες, πράγμα που οδηγεί στην προσωπική αλήθεια, στην πίστη.
Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να πιστεύει ή να μην πιστεύει. Μόνο με αυτή την προϋπόθεση μπορεί να γίνει λόγος για την εμφάνιση του Θεού ως ανθρώπου στον κόσμο. Με την προϋπόθεση της ελεύθερης πίστης.
Ο άνθρωπος είναι ένας μικροθεός, κατά Μπερντιάεφ, και είναι συνεργός του Θεού στη δημιουργία. Με το έργο του βελτιώνει τον κόσμο. Απόδειξη το έργο του καλλιτέχνη και του πνευματικού ανθρώπου που ήδη μετέχει με την εσωτερική του ζωή στη βασιλεία του Θεού, την οποία θέτει ο Ρώσος φιλόσοφος ως το τέρμα και τον σκοπό της φιλοσοφίας του και της ζωής του ανθρώπου.
Αν όλα τα πιο πάνω για να τα συλλάβει κανείς χρειάζεται περισσότερο πνευματική ζωή παρά βιολογική- σωματική, να ζει δηλαδή μέσα στη χάρη και στην ελευθερία παρά στη διάσταση της φύσης, η σημερινή μας κοινωνία είναι ίσως πιο αντιπνευματική από άλλες, αφού το μεγαλύτερο των μυστηρίων, τη γέννηση του Χριστού, την έχουμε μετατρέψει σε εμπορική γιορτή, με όλα τα κοσμικά και ψευδή, που απομακρύνουν από τη σύλληψη της ουσιώδους αλήθειας, την οποία με το φτωχό μας λογικό προσπαθούμε να συλλάβουμε και την ανάστασή του τη μετατρέψαμε σε λαμπρατζιές και πόλεμο κροτίδων. Δεν αρκούν δηλαδή οι αδυναμίες της λογικής να συλλάβει το θαύμα, επισωρεύονται και οι φορτωμένοι διάκοσμοι και ο θόρυβος των διαφημίσεων, των παραφθαρμένων εθίμων και διαστρεβλωμένων γιορταστικών εκδηλώσεων που οδηγεί στη σωματικότητα, την ανάγκη, την αιτιοκρατική αντίληψη των πραγμάτων και φαινομένων και στην ανελευθερία.
Γι’ αυτό ευλογημένοι είναι οι αγωνιστές του πνευματικού στίβου, όσοι όχι με τη λογική αλλά περισσότερο με την ελεύθερη πίστη αναγεννούν μέσα τους το μυστήριο της γέννησης του Θεού και της ανάστασής του και παλεύουν να συλλάβουν τον Θείο Λόγο, να Τον φανερώσουν και να πράξουν κατά το θέλημά Του.
Οι λοιποί ζούμε στο περιθώριο της μεγάλης αλήθειας. Ευλογημένοι όμως ας είναι και όσοι περιμένουν καρτερικά το θαύμα κι ελπίζουν.
